Federal Eğitim ve Araştırma Bakanlığı, kadınların tıbbi araştırmalarda yeterince temsil edilmediğine dikkat çekerek, cinsiyet odaklı veri eksikliğine karşı harekete geçti. 43 proje, 5,7 milyon euro bütçeyle desteklenecek.
Berlin – 8 Nisan 2025
Almanya Federal Eğitim ve Araştırma Bakanlığı’nın (BMBF) başlattığı yeni destek programı kapsamında, klinik araştırmalarda “Gender Data Gap” (Cinsiyet Verisi Açığı) sorununa çözüm aranıyor. Bu çerçevede desteklenecek 43 projenin temsilcileri, bugün Berlin’de düzenlenen açılış toplantısında (kick-off) bir araya geldi.
Federal Eğitim ve Araştırma Bakanlığı Parlamenter Devlet Sekreteri Claudia Müller, etkinlikte yaptığı konuşmada şu ifadeleri kullandı:
„Birçok hastalık kadınlarda erkeklerden farklı belirtiler gösterir, daha sık ya da daha seyrek görülür, ya da farklı şiddette seyredebilir. İlaçlar da cinsiyete göre farklı sürelerde veya farklı yoğunlukta etkili olabilir. Tüm bireyler için etkili bir sağlık hizmeti sunmak istiyorsak, bu farklılıkların tıbbi araştırmalarda daha fazla dikkate alınması gerekiyor.“
Ancak Müller’e göre, bugüne dek klinik araştırmalardan elde edilen verilerin büyük çoğunluğu erkeklerden sağlanıyor. Kadınların katılım oranının düşük olması, “cinsiyet verisi açığı” denilen sorunun derinleşmesine neden oluyor. Müller, bu veri eşitsizliğinin sağlık hizmetlerinin kalitesi açısından ciddi sonuçlar doğurduğunu vurguladı.
Araştırma Kapasitesi Güçlendirilecek
Müller, yeni destek programı ile Almanya’nın cinsiyete duyarlı tıp alanındaki araştırma kapasitesini güçlendirmeyi hedeflediklerini belirtti:
“Amacımız, klinik araştırmalarda cinsiyet verisi açığını azaltmak. Böylece Almanya’daki araştırma merkezlerinde bu alandaki uzmanlığı artırıyor ve tüm hastalar için somut bir katkı sunuyoruz.”
43 Proje, 5,7 Milyon Euro Destek Alacak
BMBF’nin başlattığı bu destek programı, Almanya Federal Meclisi Bütçe Komisyonu’nun çağrısı doğrultusunda hayata geçirildi. Program, cinsiyet temelli tedavilerle ilgili yeni bilgiler üretmeyi, mevcut bilgileri sistematik biçimde derlemeyi ve genç araştırmacıları bu alana yönlendirmeyi amaçlıyor.
Ayrıca hastaların bakış açısından en acil araştırma konularının belirlenmesi ve cinsiyete duyarlı tedavilerdeki bilgi eksikliklerinin giderilmesi hedefleniyor.
Toplam 43 proje, dört farklı modül kapsamında yaklaşık 5,7 milyon euro bütçeyle desteklenecek. İlk projeler Nisan 2025 itibarıyla çalışmalarına başlayacak.
Berlin’deki açılış toplantısı ise projeler arası bilimsel iş birliğini teşvik etmeyi ve ortak ağ oluşturma fırsatlarını tespit etmeyi amaçlıyor.
Arka Plan:
Federal Eğitim ve Araştırma Bakanlığı tarafından başlatılan bu destek programı, Almanya Federal Meclisi Bütçe Komisyonu’nun çağrısı üzerine hayata geçirildi. Amaç, cinsiyet duyarlılığı içeren tıbbi tedaviler konusunda yeni bilimsel bilgiler üretmek, bu alandaki mevcut bilgileri sistematik şekilde derlemek ve genç bilim insanlarını konuya teşvik etmek.
Ayrıca, hastaların perspektifinden en acil araştırma soruları belirlenerek, cinsiyete duyarlı tedavilerdeki bilgi eksikliklerinin giderilmesi hedefleniyor.
Toplamda 43 proje, dört farklı modül altında yaklaşık 5,7 milyon euro bütçeyle desteklenecek. İlk projeler çalışmalarına Nisan 2025 itibarıyla başlayacak.
Berlin’de düzenlenen açılış toplantısı, projeler arası bilimsel iş birliğini güçlendirmeyi ve ortak ağ oluşturma ihtiyaçlarını belirlemeyi amaçlıyor.
Detaylı bilgi için:
www.gesundheitsforschung-bmbf.de/geschlechtersensible-forschung-im-fokus-der-bmbf-forderung
Cinsiyet Verisi Nedir?
Cinsiyet verisi (İngilizce: gender data), kadın ve erkekler (veya farklı toplumsal cinsiyet kimlikleri) arasındaki biyolojik, toplumsal ve davranışsal farkları ortaya koyan verileri ifade eder. Tıbbi ve bilimsel araştırmalarda bu veriler, kadın ve erkeklerin hastalıklara farklı şekilde yakalanabildiğini, tedavilere farklı tepkiler verdiğini ya da ilaçların üzerlerindeki etkilerin değişebildiğini anlamak açısından büyük önem taşır.
Neden Önemli?
Bir ilaç erkeklerde etkili olabilirken, kadınlarda aynı dozda daha yoğun yan etkilere neden olabilir. Kalp krizi erkeklerde göğüs ağrısıyla kendini belli ederken, kadınlarda mide bulantısı, nefes darlığı veya yorgunluk gibi farklı belirtilerle ortaya çıkabilir. Bu farklılıklar araştırmalarda hesaba katılmazsa, sağlık sistemleri herkese eşit şekilde hizmet veremez. Bu nedenle “cinsiyet verisi açığı” (gender data gap), yani kadınların yeterince temsil edilmediği veya verilerinin toplanmadığı durumlar, ciddi sorunlara yol açabilir.
Özetle
Cinsiyet verisi, kadın ve erkeklerin farklı özelliklerini, deneyimlerini ve ihtiyaçlarını anlamamıza yardımcı olan, bilimsel ve toplumsal kararların temelini oluşturan verilerdir.
Sağlık Alanında
Kalp hastalıklarıyla ilgili araştırmalar uzun süre çoğunlukla erkekler üzerinde yapıldı. Oysa kalp krizi kadınlarda mide bulantısı, nefes darlığı ve halsizlik gibi daha farklı belirtilerle kendini gösterebiliyor. Bu farklar dikkate alınmadığında kadın hastalara geç tanı konulabiliyor ve bu durum hayati sonuçlar doğurabiliyor.
İlaç Geliştirme
Klinik deneylerde kadınların yeterince temsil edilmemesi, ilaçların kadınlardaki etkilerinin yeterince anlaşılmamasına neden oldu. Kadınların vücut yapısı, hormon düzeyleri ve metabolizması erkeklerden farklı olduğundan, bazı ilaçlar onlarda daha yoğun yan etkiler oluşturabiliyor. Bu durum, bazı ülkelerde kadınlar için doz ayarlamasının sonradan yapılmasına yol açtı.
Eğitim Alanında
Uzun süre erkeklerin matematikte daha başarılı olduğuna dair bir algı vardı. Ancak veriler, bu farkın çoğunlukla toplumsal beklentilerden kaynaklandığını ortaya koydu. Kız öğrenciler yeterince teşvik edilmediğinde veya başarılı olacaklarına inanılmadığında başarıları düşebiliyor. Cinsiyet verisi, bu farkın biyolojik değil toplumsal olduğunu gösteriyor.
Ekonomi ve İş Hayatı
Kadınlar, aynı işi yapmalarına rağmen erkeklerden daha düşük maaş alabiliyor. Cinsiyete göre toplanan veriler, kadınların daha az terfi ettiğini ve daha az yönetici pozisyonuna getirildiğini ortaya koyuyor. Bu veriler sayesinde eşitsizliğin boyutu netleşiyor ve çözüm için adımlar atılabiliyor.
Teknoloji ve Yapay Zeka
Yapay zeka sistemleri yalnızca erkek verileriyle eğitildiğinde, kadınlara karşı önyargılı sonuçlar üretebiliyor. Örneğin bir işe alım algoritması, kadın isimlerinin geçtiği özgeçmişlere daha düşük puanlar verebiliyor. Cinsiyet verisi, bu tür önyargıların fark edilmesi ve giderilmesi açısından kritik öneme sahip.
Sonuç Olarak
Cinsiyet verisi, kadınların ve erkeklerin hayat deneyimlerinin eşit şekilde temsil edilmesini sağlar. Bu veriler eksik olduğunda, bilimsel ve toplumsal kararlar taraflı veya hatalı olabilir. Bu nedenle mesele yalnızca kadınları araştırmalara dahil etmek değil, onların özel deneyimlerini ve ihtiyaçlarını da sistemli bir şekilde analiz etmektir.
#GenderDataGap #CinsiyetVerisiAçığı #GeschlechtersensibleForschung #CinsiyeteDuyarlıAraştırma #KlinischeStudien #KlinikAraştırmalar #MedizinischeForschung #TıbbiAraştırmalar #Geschlechtergerechtigkeit #CinsiyetEşitliği #Gesundheitsforschung #SağlıkAraştırmaları #Patientensicherheit #HastaGüvenliği #ForschungFürAlle #HerkesİçinAraştırma #GenderMedicine #CinsiyetTemelliTıp #FrauenInDerWissenschaft #BilimdeKadın #DatenlückeSchließen #VeriAçığınıKapat #Wissenschaftspolitik #BilimPolitikası #BMBF