Die Europäische Kommission hat ihren sechsten Jahresbericht zur Rechtsstaatlichkeit veröffentlicht. Der Bericht zeigt, dass viele EU-Mitgliedstaaten wichtige Reformen in den Bereichen Justiz, Korruptionsbekämpfung, Medienfreiheit und Gewaltenteilung umgesetzt haben. Dennoch bestehen in mehreren Ländern weiterhin ernsthafte Herausforderungen, insbesondere im Hinblick auf die richterliche Unabhängigkeit, die Sicherheit von Journalistinnen und Journalisten sowie den Schutz der Zivilgesellschaft. Der Bericht verfolgt einen präventiven und dialogorientierten Ansatz und soll Reformprozesse anregen sowie die Einhaltung rechtsstaatlicher Prinzipien langfristig stärken. Auch vier EU-Beitrittskandidaten – Albanien, Montenegro, Nordmazedonien und Serbien – wurden in die Analyse einbezogen.
AB’de Hukuk’ta İlerleme Var, Riskler Sürüyor
Avrupa Komisyonu’nun yayımladığı 2025 Hukukun Üstünlüğü Raporu, birçok üye ülkede reformların olumlu etkilerini ortaya koyarken, yargı bağımsızlığı, medya özgürlüğü ve yolsuzlukla mücadele alanlarında devam eden yapısal risklere dikkat çekiyor.
Brüksel, 8 Temmuz 2025 – Avrupa Komisyonu, hukukun üstünlüğüne ilişkin altıncı yıllık raporunu yayımladı. Rapor, Avrupa Birliği genelinde hukukun üstünlüğünün durumunu değerlendirmesinin yanı sıra her ülkeye özel analizler ve tavsiyeler içeriyor. Komisyon bu yıl da sadece 27 AB üyesini değil, aynı zamanda Arnavutluk, Karadağ, Kuzey Makedonya ve Sırbistan’ı da kapsayan dört aday ülkenin gelişimini inceledi.
Komisyon Başkan Yardımcısı Henna Virkkunen açıklamasında şunları söyledi:
“Hukukun üstünlüğü, demokrasilerimizin temel taşıdır. Ama aynı zamanda ekonomimizin geleceği ve Avrupa’nın güvenliği için de vazgeçilmezdir. Bu rapor gibi araçlarla sadece temel değerlerimizi savunmuyoruz; aynı zamanda güven inşa ediyor, yatırımları çekiyor ve büyümeyi destekliyoruz. Hukukun üstünlüğüne saygı bir seçenek değil, tek yoldur.”
Yargı Sistemlerinde İlerlemenin Yanı Sıra Kaygılar Sürüyor
Birçok üye ülke, yargı alanında reform adımları attı. Yargı kurullarının bağımsızlığı güçlendirildi, hâkim ve savcı atamalarında şeffaflık sağlandı, mahkemelerin etkinliği artırılmaya çalışıldı. Ancak bazı ülkelerde reformların yavaş ilerlediği ve ciddi kaynak sıkıntısı nedeniyle adalet sisteminin verimliliğinin olumsuz etkilendiği tespit edildi.
Yolsuzlukla Mücadelede Yeni Stratejiler, Ancak Eksiklikler Var
Yolsuzlukla mücadele alanında birçok üye ülke yeni stratejiler geliştirerek savcılık ve soruşturma birimlerine ilave kaynak sağladı. Yine de lobicilik, çıkar çatışmaları ve yaptırımların etkinliği gibi önleyici mekanizmalarda hâlâ geliştirilmesi gereken yönler bulunuyor.
Medya Özgürlüğü Güçleniyor, Ama Tehditler Sürüyor
Birçok ülke, Avrupa Medya Özgürlüğü Yasası’na (EMFA) uyum sürecinde kamu yayıncılığının bağımsızlığını artırmak, devlet reklamlarının dağıtımında şeffaflık sağlamak ve gazetecilerin güvenliğini güçlendirmek için yasal reformlara başladı.
Ancak medya denetim kurumlarının bağımsızlığı, medya sahipliğinin şeffaflığı ve gazetecilere yönelik fiziksel ve hukuki tehditlerle mücadele konularında hâlâ ciddi açıklar var.
Güçler Ayrılığı Reformları Yetersiz Kalabiliyor
Bazı ülkeler, yasama süreçlerinde şeffaflığı ve katılımcılığı artıracak adımlar atarken; diğerlerinde hızlı ve istikrarsız yasa değişiklikleri hukuki öngörülebilirliği zayıflatıyor. Bu durum, hem vatandaşlar hem de özel sektör için belirsizlik yaratıyor.
Sivil toplum kuruluşlarının finansmana erişimi ve kayıt süreçlerinde hâlâ kısıtlayıcı uygulamalar söz konusu. Bazı ülkelerde ise bu kuruluşlar ciddi baskı ve denetim altına alınıyor.
AB Diyalog ve Önleyici Yaklaşımla Süreci Sürdürüyor
Komisyon, hukukun üstünlüğünü savunmak için önleyici, işbirliğine dayalı ve teşvik edici bir yaklaşım benimsiyor. Bu çerçevede AB fonlarının, hukukun üstünlüğüne uygunluk koşuluna bağlanması planlanıyor. Bu, hem reformlara hız kazandırmak hem de vatandaşlara doğrudan fayda sunmak amacıyla tasarlanıyor.
Komisyon’un Çağrısı: Diyalog Devam Etmeli
Komisyon, Avrupa Parlamentosu ve AB Konseyi’ni rapora dayalı tartışmaları sürdürmeye ve ülke bazlı tavsiyeleri dikkate almaya davet etti. Ulusal parlamentolar, sivil toplum kuruluşları ve vatandaşlara da çağrıda bulunularak, hukuk devleti ilkesi üzerine daha aktif bir kamuoyu diyaloğu oluşturulması hedefleniyor.
Üye ülkelere, raporda tanımlanan zorluklarla etkin mücadele etmeleri yönünde açık çağrı yapılırken, Komisyon reformları desteklemeye hazır olduğunu da duyurdu.
Objektif ve Şeffaf İnceleme Yöntemi
Komisyon’un hazırladığı rapor, tüm ülkeler için aynı yöntemle, objektif ve şeffaf kriterler temel alınarak oluşturuldu. Bu yaklaşım, karşılaştırılabilirlik ve adil değerlendirme imkânı sağlıyor. Rapor ayrıca, aday ülkeler Arnavutluk, Karadağ, Kuzey Makedonya ve Sırbistan’ın hukuk devleti reformlarına da ışık tutuyor.
#Rechtsstaatlichkeit #HukukunÜstünlüğü #EUReport #ABRaporu #Justizreform #YargıReformu #Pressefreiheit #BasınÖzgürlüğü #Korruptionsbekämpfung #YolsuzluklaMücadele #Medienvielfalt #MedyaÇoğulculuğu #Gewaltenteilung #GüçlerAyrılığı #Zivilgesellschaft #SivilToplum