Neue Studie zeigt: Künstliche Intelligenz kann Risikokommunikation und Infodemie-Management in Krisenzeiten verbessern
Eine internationale Studie der Universität Zürich und der WHO/Europa kommt zu dem Ergebnis, dass der verantwortungsvolle Einsatz von Künstlicher Intelligenz (KI) Behörden im Gesundheitswesen dabei helfen kann, während Krisen effektiver mit der Öffentlichkeit zu kommunizieren und Fehlinformationen gezielter zu bekämpfen. Die im Fachjournal BMJ Global Health veröffentlichte Untersuchung ist die erste ihrer Art, die systematisch die Chancen und Risiken von KI im Bereich der Risikokommunikation und des Infodemie-Managements (RCCE-IM) bewertet.
Laut den Forscher:innen kann KI insbesondere in mehrsprachigen, kulturell vielfältigen oder unterversorgten Regionen helfen, Gesundheitsinformationen gezielter und inklusiver zu gestalten. Gleichzeitig warnt die Studie vor Datenschutzrisiken, algorithmischer Voreingenommenheit und möglichen negativen Effekten auf besonders verletzliche Bevölkerungsgruppen.
WHO-Expert:innen fordern deshalb klare ethische Leitlinien, internationale Regulierung und mehr digitale Kompetenzen im Gesundheitswesen, um das Potenzial von KI verantwortungsvoll und vertrauenswürdig zu nutzen. Besonders in dynamischen Krisensituationen sei es entscheidend, technologische Innovation mit sozialer Verantwortung zu verbinden.
Yapay Zekâ, Kriz Anlarında Doğru Bilgilendirme İçin Güçlü Bir Araç Olabilir
Yeni bir uluslararası araştırma, yapay zekânın (YZ) sağlık krizlerinde risk iletişimini ve bilgi kirliliğiyle mücadeleyi (infodemi yönetimi) geliştirebileceğini ortaya koyuyor. Ancak bu teknolojinin etik ilkelere uygun kullanımı büyük önem taşıyor.
Zürih Üniversitesi ve Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Avrupa Bölge Ofisi iş birliğiyle hazırlanan çalışma, yapay zekânın sağlık iletişimini nasıl dönüştürebileceğine dair kapsamlı bir çerçeve sunuyor. Araştırma, 27 ülkeden 54 uzmanın katılımıyla gerçekleştirildi ve BMJ Global Health dergisinde yayımlandı.
Kriz Anlarında Bilgi Kirliliği Hayat Kurtarmayı Zorlaştırıyor
DSÖ’ye göre salgınlar, doğal afetler ve benzeri krizlerde bilgiye duyulan ihtiyaç artarken, dolaşımdaki yanlış ve yanıltıcı bilgiler halk sağlığını ciddi şekilde tehdit edebiliyor. Yapay zekâ ise bu süreçlerde, halkın endişelerini gerçek zamanlı yakalayarak, doğru ve hedeflenmiş mesajların oluşturulmasına yardımcı olabilir.
Araştırmaya göre, özellikle çok dilli, kültürel çeşitliliğe sahip veya hizmete erişimi kısıtlı topluluklarda, YZ tabanlı çözümler sağlık iletişiminin kapsayıcılığını artırabilir.
Potansiyel Yüksek, Riskler de Öyle
Bununla birlikte çalışma, yapay zekâ kullanımının bazı risklerine de dikkat çekiyor: algoritmik önyargılar, kişisel veri güvenliği sorunları ve sağlıkta eşitsizliklerin derinleşmesi gibi tehlikeler, dikkatle ele alınması gereken başlıklar arasında.
Cristiana Salvi (DSÖ Avrupa, Risk İletişimi Bölge Sorumlusu):
“Krizlerde yanlış bilginin nasıl hızla yayıldığını gördük. Yapay zekâ erken müdahale imkânı sunabilir. Ancak yenilikler, halkın güveni veya güvenliği pahasına olmamalı.”
Dr. Daniela Mahl (Zürih Üniversitesi):
“YZ’nin halk sağlığını desteklemesi de, zayıflatması da mümkün. Etkili ve güvenilir olması için düzenlenmesi ve kültürel farkları gözeterek uygulanması şart.”
Sorumlu ve Kapsayıcı YZ İçin Yol Haritası
Çalışma, YZ’nin sağlık iletişiminde güvenli ve etkili kullanımına yönelik şu adımları öneriyor:
- Etik temelli yasal çerçeveler oluşturulması
- Sağlık çalışanlarının dijital yeterliliklerinin geliştirilmesi
- Kapsayıcılık ve erişilebilirliğin sağlanması
- Kültürel ve bölgesel farklılıkları gözeten uluslararası iş birliği
- YZ çözümlerinin test edilip uyarlanması için disiplinler arası ortaklıklar kurulması
Dr. David Novillo-Ortiz (DSÖ Avrupa, Dijital Sağlık Sorumlusu):
“YZ’yi sadece teknik bir araç olarak değil, doğru zamanda, doğru yerde uygulanabilir etik çözümler olarak düşünmeliyiz. Güven inşa etmek, kriz zamanlarında en az bilgi kadar önemlidir.”
DSÖ’den Dijital Sağlık Vurgusu
Bu çalışma, DSÖ Avrupa’nın “Vorsorge 2.0” stratejisi ve 2023–2030 dijital sağlık eylem planıyla da örtüşüyor. Plan, ülkelerin dijital dönüşüm kapasitesini artırmayı ve sağlık sistemlerini krizlere karşı daha dirençli hâle getirmeyihedefliyor.
#YapayZekâ #BilgiKirliliği #Krizİletişimi #DoğruBilgi #SağlıktaYZ #Infodemie #Falschinformation #KünstlicheIntelligenz #Risikokommunikation #DigitaleGesundheit