Impfung gegen Gürtelrose senkt das Risiko, an Demenz zu erkranken – vor allem bei Frauen!

Zona aşısı, demansa yakalanma riskini azaltıyor – özellikle kadınlarda!

Yeni bir uluslararası araştırmaya göre zona (herpes zoster) aşısı olan yaşlı bireylerde demans gelişme riski belirgin şekilde azalıyor. Etki en çok kadınlarda gözlemlendi.

Heidelberg Üniversitesi Öncülüğünde Uluslararası Çalışma

Almanya’daki Heidelberg Üniversitesi Tıp Fakültesi, Mainz Johannes Gutenberg Üniversitesi, SAFE Leibniz Enstitüsü Frankfurt, WU Viyana ve ABD’deki Stanford Üniversitesi’nden araştırmacıların ortaklaşa yürüttüğü çalışmanın sonuçları, saygın bilim dergisi Nature’da yayımlandı.

Aşı Olanlarda Demans Riski %20 Daha Az

Araştırmacılar, Galler’deki sağlık kayıtlarını analiz ederek zona aşısı olan 280 binden fazla yaşlı bireyin yedi yıl boyunca izlendiği verilerde, aşı olmayanlara kıyasla demans gelişme oranının yaklaşık %20 daha düşük olduğunu ortaya koydu. Etki kadınlarda daha da belirgin: Aşı olan her 100 kadından sadece 14’ü demans geliştirdi; aşı olmayanlarda bu sayı 19’a çıktı.

„Doğal Deney“ Gibi Tasarlanan Veri Seti

Bu sonuçlar, 2013’te Galler’de başlatılan yaşa dayalı bir ulusal aşılama programı sayesinde elde edildi. Programın yapısı, neredeyse rastgele kontrollü bir deneye benzer koşullar yarattı. Bu sayede araştırmacılar, demans riskindeki azalmayı doğrudan aşıyla ilişkilendirebildiklerini belirtiyor.

Neden Kadınlarda Daha Fazla Koruma Sağlıyor?

Kadınların aşılara karşı daha güçlü antikor tepkisi geliştirmesi ve demans ile zona vakalarının kadınlarda daha sık görülmesi, bu farkın muhtemel nedenleri arasında gösteriliyor. Ancak bilim insanları, aşının demansa karşı nasıl koruma sağladığını henüz tam olarak bilmiyor.

Yeni Araştırmalar Yolda

Çalışmanın başyazarı Prof. Dr. Pascal Geldsetzer (Stanford Üniversitesi), bu güçlü koruyucu etkinin daha iyi anlaşılması için yeni klinik deneylerin planlandığını açıkladı. Geldsetzer ayrıca, aşılamanın küresel sağlık politikalarında daha büyük rol oynaması gerektiğini savunuyor.

Kaynak:
Eyting M., Xie M., Michalik F., Heß S., Chung S., Geldsetzer P. (2025). A natural experiment on the effect of herpes zoster vaccination on dementia. Nature. DOI: 10.1038/s41586-025-08800-x

Zona, tıbbi adıyla herpes zoster, çocuklukta geçirilen su çiçeği (varicella) hastalığına neden olan Varicella-Zoster virüsünün yıllar sonra tekrar aktif hale gelmesiyle ortaya çıkan ağrılı, döküntülü bir cilt enfeksiyonudur.

Zona nedir, nasıl ortaya çıkar?

• Su çiçeği geçiren bir kişide, virüs vücutta tamamen yok olmaz. Sinir hücrelerinde uykuya geçer.
• Yıllar sonra bağışıklık sistemi zayıfladığında (yaşlılık, stres, hastalıklar, ilaç kullanımı gibi nedenlerle), virüs yeniden aktif hale gelir ve zona şeklinde kendini gösterir.

Belirtileri:

• Genellikle vücudun bir tarafında, bant gibi yayılan ağrılı kırmızı döküntüler ve kabarcıklar
• Yanma, batma, iğnelenme tarzında şiddetli sinir ağrısı
• Ateş, baş ağrısı, halsizlik gibi genel belirtiler

Kimler risk altında?

• 50 yaş üzeri bireyler
• Bağışıklık sistemi zayıf olanlar
• Yoğun stres altında olanlar
• Kemoterapi veya organ nakli gibi bağışıklığı baskılayan tedavi görenler

Korunma:

• Zona aşısı, özellikle 50 yaş üstü bireyler için önerilir. Aşı, hem zonanın görülme riskini azaltır hem de hastalık oluşsa bile daha hafif seyretmesini sağlar.

#HerpesZoster #Zona #Impfung #Aşı #Demenz #Demans #Gesundheit #Sağlık #NatureStudie #NatureÇalışması #FrauenGesundheit #KadınSağlığı #Virusinfektion #ViralEnfeksiyon #VarizellaZoster #SuçiçeğiVirüsü #Prävention #Korunma #HeidelbergUniversität #HeidelbergÜniversitesi #StanfordUniversity #StanfordÜniversitesi #Wissenschaft #Bilim #Gedächtnisverlust #HafızaKaybı #Neurologie #Nöroloji #Forschung #Araştırma